Verhalen > Wat kan de EU Green Deal betekenen voor jouw project?

Wat kan de EU Green Deal betekenen voor jouw project?

Misschien heb je hem al voorbij zien komen: de European Green Deal. Steeds vaker komt de in 2019 gelanceerde strategie ter sprake in projectoproepen en ontwikkelplannen voor het nieuwe Meerjarig Financieel Kader 2021-2027. Maar wat is het eigenlijk? En wat betekent de EU Green Deal voor het verkrijgen van Europese financiering? Lise van den Bos, consultant bij Reeleaf, legt uit… 

  “De European Green Deal is de nieuwe strategie voor een Europese economie die duurzamer, schoner, veiliger en gezonder is”, zegt Lise. De groeistrategie bestaat uit een reeks beleidsinitiatieven, onder meer op het gebied van landbouw, energie-efficiëntie, schoon vervoer en circulaire economie. Ze vervolgt: “De initiatieven moeten ervoor zorgen dat de EU een moderne, hulpbronnenefficiënte en concurrerende economie wordt. Een van de hoofddoelstellingen is: Europa klimaatneutraal in 2050. Hiervoor is onderzoek en innovatie nodig, en een investeringsstimulans. Om de Green Deal te financieren wil de Europese Commissie daarom in tien jaar tijd 1000 miljard euro mobiliseren.”

De verschillende thema’s van de EU Green Deal samen. Bron: EUR-lex

Op weg met een routekaart

Een belangrijk onderdeel van de EU Green Deal is de ‘Routekaart – Belangrijke acties’. Deze routekaart bevat de planning om tot nieuwe wetgeving, EU-richtlijnen en strategieën te komen rondom diverse thema’s, zoals duurzame en slimme mobiliteit of het in stand houden en beschermen van biodiversiteit. “De concrete uitwerking van de routekaart is in volle gang net als de uitwerking van “de nieuwe programma periode” waarin vol op mogelijkheden zijn voor projecten met aansluiting op de Green Deal. Van de meeste programma’s worden de eerst calls verwacht in de tweede helft van 2021”, vertelt Lise. Toch geeft ze nu graag al de tip mee: “Bestudeer de routekaart en hou de ontwikkelingen bij op de thema’s die met de doelen van jouw organisatie overlappen. In projectaanvragen wordt vaak gevraagd toe te lichten hoe jouw project aansluit op onder andere Europees beleid. Sluit het aan op de beleidsdoelen? Dan is dat toch een pré.”

Extra financieringsmogelijkheden voor hard getroffenen

In de overgang naar een groene economie zijn er landen, regio’s en sectoren die extra hard getroffen worden. Zodoende heeft de EC in januari 2020 een mechanisme voorgesteld voor een rechtvaardige transitie: het ‘Mechanisme voor een rechtvaardige transitie (MRT)’. Hiervoor is 100 miljard euro uitgetrokken. Via InvestEU verwacht de EU nog eens 300 miljard euro aan private en publieke investeringen.

Lise: “Met het MRT verleent de EU financiële en technische bijstand aan regio’s, bedrijven en mensen die erg afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen en broeikasgas intensieve industriële processen. Elke lidstaat stelt, samen met binnenlandse partners en in overleg met de EC, territoriale plannen op die het framework voor de steun van het MRT vormen. Het mechanisme kent drie pijlers: het (subsidie)fonds voor een rechtvaardige transitie, het investeringsprogramma InvestEU en een leenfaciliteit van de Europese investeringsbank (EIB).”

De drie pijlers van het MRT

De ontwikkeling van de pijlers onder het MRT zijn nog in volle gang. Wij zullen deze dan ook blijven opvolgen en je informeren wanneer bepaalde aspecten concreter worden en de eerste calls worden gelanceerd.

Fonds voor een rechtvaardige transitie

Financieringsvorm: subsidie

Interessant voor: publieke en private sector (in onder genoemde regio’s)

In het kort: het fonds is ter ondersteuning van gebieden waar de transitie op sociaaleconomisch vlak het meest gevoeld wordt en waar de uitdagingen het grootst zijn. De steun is onder meer bestemd voor investeringen in kleine en middelgrote bedrijven, het opzetten van nieuwe bedrijven, onderzoek en innovatie, milieuherstel, technologieën voor schone energie, digitale connectiviteit, bij- en omscholing van werknemers, emissiereductie, regeneratie van industrieterreinen en technische bijstand.

Details:

• Voor Nederland komt er 623 miljoen euro beschikbaar voor dit fonds. De helft hiervan wordt gereserveerd voor de provincie Groningen ter compensatie van het afbouwen van de gaswinning. Verder gaat 85,5 miljoen euro naar elk van de volgende regio’s: IJmond, Groot-Rijnmond, West-Noord-Brabant, Zeeuws-Vlaanderen en Zuid Limburg.

InvestEU

Financieringsvorm: investeringsprogramma

Interessant voor: publieke & private sector

In het kort: Invest EU is een investeringsprogramma met een garantiebedrag van 26 miljard euro vanuit de EU-begroting. Het is de opvolger van het Europees Fonds voor Strategische Investeringen (EFSI), maar brengt in totaal 13 financiële instrumenten samen (waaronder COSME, InnovFin). De pijler is gericht op het stimuleren van zowel publieke als private investeringen. Ook bestaat InvestEU uit een advisory hub, voor hulp bij het ontwikkelen van investeringsprojecten, en een portal voor het samenbrengen van investeerders en project promoters.

Details:

• InvestEU ondersteunt niet alleen investeringen in regio’s met een goedgekeurd transitieplan maar ook andere regio’s, indien deze investering bijdraagt aan de doelen van de EU Green Deal.

Leen faciliteit van de Europese investeringsbank (EIB)

Financieringsvorm: investeringsprogramma met subsidiecomponent

Interessant voor: overheidsinstellingen (publieke sector)

In het kort: de faciliteit biedt preferentiële leningsvoorwaarden voor projecten die onvoldoende inkomsten genereren om financieel levensvatbaar te zijn. De financiering bestaat uit een combinatie van subsidies uit de EU-begroting (1,5 miljard euro) en leningen van de Europese Investeringsbank (EIB) (10 miljard euro) en moet investeren aantrekkelijker maken. Ook krijgen de begunstigden in het kader van InvestEU advies via de advieshub.

Details:

• De verwachting is dat de faciliteit in de komende zeven jaar 25 tot 30 miljard euro overheidsinvesteringen vrijmaakt.
• De subsidie is voor alle lidstaten toegankelijk en zal in de eerste fase gebaseerd zijn op nationale enveloppes (via calls). In de tweede fase worden de resterende middelen op concurrerende basis toegekend op Unie-niveau, totdat ze op zijn.
• Van de EIB-leningen gaat 25% van het bedrag naar minder ontwikkelde gebieden.
• De eerste calls worden in 2^e helft van 2021 verwacht.

Meer programma’s voor een groener Europa

Naast de drie nieuwe financieringsmogelijkheden binnen het MRT zijn er meer, al bestaande financieringsinstrumenten die mogelijkheden bieden voor projecten die bijdragen aan de doelstellingen van de EU Green Deal. Zoals bijvoorbeeld LIFE, Horizon Europe en CEF, maar ook de landbouwfondsen en de programma’s gefinancierd vanuit EFRO (o.a de Interreg programma’s). Tenminste 3 procent van de regionale financiering zal worden gereserveerd voor klimaatactie.

“Misschien heb je ze al langs zien komen, maar programma’s zoals Horizon Europa en LIFE lanceerden al ‘Green Deal Targeted calls’. Vooral de hervorming van het LIFE-programma in de nieuwe programmaperiode lijkt op de EU Green Deal te zijn ingericht. Het budget is met maar liefst 60% verhoogd! Ook zijn er twee nieuwe deelprogramma’s toegevoegd: Circulaire economie en levenskwaliteit en Transitie naar schone energie. Volop nieuwe mogelijkheden en kansen, dus het is verstandig om de ontwikkelingen rondom de EU Green Deal en de nieuwe programma periode in de gaten te houden”, aldus Lise.

Bij Reeleaf volgen we de ontwikkelingen rondom de EU Green Deal op de voet. Houd onze website of LinkedIn pagina in de gaten voor meer informatie. Benieuwd naar andere Europese subsidiemogelijkheden? Neem gerust contact met ons op via info@reeleaf.nl.